Η Ένωση Αθλοπαιδιών Πατρών είναι αθλητικός σύλλογος στην Πάτρα. Ιδρύθηκε το 1927 με χρώματα το μαύρο και το άσπρο. Έχει τμήματα καλαθοσφαίρισης, πετοσφαίρισης, πυγμαχίας αντρών και γυναικών, καθώς και τμήμα σκάκι, ενώ παλιότερα διατηρούσε και τμήμα ποδηλασίας. Είναι από τους πιο ιστορικούς συλλόγους της πόλης με κατακτήσεις πανελλήνιων τίτλων.

Ιστορία

Την άνοιξη του 1927 ιδρύεται ο Όμιλος Αθλοπαιδιών Πάτρας από μαθητές της Γαλλικής σχολής και με παρότρυνση του καθηγητή τους Φρερ Λουί.^[1] Ήταν ο πρώτος σύλλογος στην πόλη που έπαιξε καλαθοσφαίριση,^[1] η πετοσφαίριση παιζόταν μόνο στην Γαλλική σχολή.^[1] Ουσιαστικά ο Φρερ Λουί είναι ο ιδρυτής της ΕΑΠ , ήταν μοναχός από τους Freres Maristes που ήταν Γαλλική καθολική Μοναστική Κοινότητα των Μαριανών Αδελφών, το Φρερ σημαίνει αδελφός – μοναχός. Την ίδια χρονιά αλλάζει όνομα και γίνεται Ένωση Αθλητικών Παιδιών.

Πρώτα ιδρύθηκαν τα τμήματα μπάσκετ και βόλεϊ  ανδρών και το 1928, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της, δημιουργήθηκαν γυναικεία τμήματα μπάσκετ και βόλεϊ, από τα πρώτα στην Ελλάδα, αφού τότε γυναικείο αθλητισμό καλλιεργούσαν μόνο ο Εθνικός Αθηνών, ο Πανιώνιος, ο Φωκιανός Αθηνών και ο Α.Ο. Αμπελοκήπων Αθηνών.^[1]

Το 1929 ιδρύεται και το τμήμα πόλο. Όμως, που από κάποιο λάθος στο καταστατικό, την ίδια χρονιά το πόλο γίνεται ανεξάρτητο σωματείο και δημιουργείται ο ΝΟ Πατρών, το καμάρι της πόλης. Αργότερα επανιδρύεται τμήμα πόλο με συμμετοχή στη Β΄, Γ΄ και Δ΄ Εθνική, το οποίο σήμερα δεν υπάρχει πλέον.

Αργότερα ιδρύονται σταδιακά τμήματα πινγκ πονγκ, ποδηλασίας και στίβου το 1978.

Το τμήμα πυγμαχίας του συλλόγου ιδρύθηκε το 1956 και έχει κατακτήσει πρωταθλήματα Ελλάδας σε όλες τις κατηγορίες.

Γήπεδο

Το πρώτο γήπεδο της ΕΑΠ ήταν ο θερινός κινηματογράφος Ορφέας, Ελλάς αργότερα. Όταν διεξαγόταν αγώνας διαμορφωνόταν ειδικά για την διεξαγωγή του.^[1] Το 1956 ο Χάρολντ Μόρφυ παραχώρησε τα κτίρια κι το οικόπεδο της ναυτιλιακής εταιρείας της οικογένειας Μόρφυ,^[2] που μεταφέρθηκε στον Πειραιά, με μοναδικό αντίτιμο να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς στους ΝΟ Πατρών κι ΕΑ Πατρών όπου εκεί σήμερα υπάρχει το κλειστό γυμναστήριο της ΕΑ Πατρών.

Η έκταση αυτή στη συνοικία του Αγίου Διονυσίου, με προσωπική εργασία των μελών της ομάδας φτιάχτηκε ανοικτό γήπεδο, μετά από πολλά χρόνια αυτό το γήπεδο σήμερα είναι κλειστό γυμναστήριο.

Τελικά, τον Μάιο 2019 η προσωρινή Διοίκηση της Ε.Α.Π. με Πρόεδρο τον Ανδρέα Πατούχα κατόρθωσε ύστερα από 70 και πλέον έτη διαμάχης με το ΝΟΠ να βρει λύση, με συνέπεια το κλειστό γήπεδο μαζί με το κτίριο και τις εγκαταστάσεις να περάσουν στα χέρια της Ε.Α.Π.

Ήταν μία τεράστια επιτυχία. Μέλη της Διοίκησης αυτής ήταν: Ανδρέας Πατούχας (Πρόεδρος), Γιώργος Σπυρόπουλος (Αντιπρόεδρος), Αλέξιος Κονδύλης (Γ. Γραμματέας), Σπυρίδων Παγούρας (Ειδ. Γραμματέας), Νέστορας Σαράντης (Ταμίας), Αλέξανδρος Μονοκρούσος (Μέλος), Θεόδωρος Κονδύλης (Μέλος), Ιωάννης Σταθόπουλος (Μέλος), Χαρίλαος Σαράντης (Μέλος).

Καλαθοσφαίριση

Το τμήμα καλαθοσφαίρισης αντρών ιδρύθηκε το 1927 και ήταν από τα πρώτα τμήματα του συλλόγου. Τα πρώτα χρόνια λόγω έλλειψης πρωταθλήματος έδινε μόνο φιλικά παιχνίδια. Αργότερα, από το 1935, συμμετέχει στα τοπικά πρωταθλήματα της Αχαΐας. Σαν πρωταθλήτρια Αχαΐας συμμετείχε σε δύο πανελλήνια πρωταθλήματα: του 1949-50 και του 1953-54.

Εξελίχθηκε στο μαζικότερο και πλέον θρυλικό τμήμα. Ειδικότερα μετά το 1950 και έως το 1968 μονοπωλούσε τους τίτλους, πλην ελαχίστων.
Συμμετείχε στα περισσότερα πρωταθλήματα πόλεων (δεν υπήρχαν Εθνικές κατηγορίες). Μεσουρανούσαν τότε θρύλοι του αθλήματος (ενδεικτικά αναφέρουμε τον Λεωνίδα Γεράνιο, Παναγιώτη Τάγκαλο, Κων/νο Ταβουλάρη).
Το επόμενο μεγάλο βήμα του τμήματος έγινε την δεκαετία του 1970 που συμμετείχε στα πρωταθλήματα της Β’ Εθνικής Κατηγορίας (υπήρχε η Α’ Εθνική και η Β’ Εθνική).
Μέσα από μεγάλους παίκτες (Χριστόφορο Σταμόπουλο, Γεώργιο Γκάβρο, Τ. Σταύρου, Χρήστο Ψύλλια κ.α.) της ομάδας έλαμψε το ταλέντο του Γιώργου Σκροπολίθρα που ακολούθησε μεγάλη καριέρα για 15 περίπου χρόνια στις μεγάλες ομάδες του κέντρου κατά σειρά στον μεγάλο Σπόρτιγκ, Ολυμπιακό Πειραιώς και Παναθηναϊκό  με τον οποίον πήρε πρωταθλήματα Ελλάδος, Κύπελλο Ελλάδος.
Η επόμενη μεγάλη ομάδα ήταν την δεκαετία του 1990 που επαναλήφθηκε η ιστορία της δεκαετίας του 1970. Μέσα από μία πλειάδα μεγάλων παικτών (Ν.  Μαρκέζης, Σ. Βερναρδής , Ι. Παπανικολάου , Π. Δαριώτης κ.α.) αναδείχθηκε ο Σάκης Φραγκισκάτος κάνοντας μεγάλη πορεία, παίζοντας στον μεγάλο Παναθηναϊκό για μια επταετία.
Το τμήμα αποδείκνυε ανά περιόδους ότι πραγματοποιούσε τους στόχους του. Με την σοβαρή δουλειά, την μεθοδικότητα, την υπομονή και επιμονή δημιουργούσε πολύ καλές ομάδες και «έβγαζε» μεγάλους παίκτες  συμμετέχοντας στις Εθνικές κατηγορίες.
Σήμερα το τμήμα βρίσκεται σε μεταβατική περίοδο. Οι ομάδες πέρασαν από τα έμπειρα προπονητικά χέρια του Γ.  Σκροπολίθρα στον Λάμπρο Φραγκισκάτο (αντρική ομάδα) και Σάκη Φραγκισκάτου (ακαδημίες), δείχνοντας τον στόχο.
Η συνταγή δεν αλλάζει, με σοβαρή δουλειά, μεθοδικότητα, υπομονή, επιμονή  ακολουθώντας την εκάστοτε εποχή είναι βέβαιο ότι μέσα από την 93χρονη πορεία του Συλλόγου η ιστορία θα επαναληφθεί στο μέγιστο.

Διακρίσεις

Στο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1949-50,^[12] προκρίθηκε σαν πρωταθλήτρια της Πάτρας στην τελική φάση, όπου κατέκτησε την 6η θέση σε 8 ομάδες, με πρωταθλητή τον Παναθηναϊκό.

Στο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1953-54,^[12][13] κατέκτησε πρώτα το πρωτάθλημα της Πάτρας και στην τελική φάση κατέκτησε την 5η θέση σε 7 ομάδες με πρωταθλητή τον Παναθηναϊκό.

Σημερινή ομάδα

Μέχρι σήμερα η ΕΑΠ δεν έχει καμία συμμετοχή στην Α΄ Εθνική αλλά συμμετέχει συνεχώς στις μικρές εθνικές κατηγορίες. Από το 2000 συμμετέχει στη Γ΄ Εθνική κατηγορία.

Τίτλοι

• Τοπικά πρωταθλήματα αντρών: 1950, 1954, 1961, 1993, 1995, 2001.

Τμήμα γυναικών

Το τμήμα γυναικών ιδρύθηκε το 1928 και έχει συμμετοχές μόνο στα τοπικά πρωταθλήματα μέχρι σήμερα.

Πετοσφαίριση

Τμήμα ανδρών

Το τμήμα βόλεϊ αντρών ιδρύεται το 1927. Τα πρώτα χρόνια δεν υπήρχε πρωτάθλημα και η ΕΑΠ έπαιζε σε φιλικά παιχνίδια και σε τουρνουά που διοργάνωνε η ίδια ή τα υπόλοιπα σωματεία της Πάτρας. Στην δεκαετία του ’30 ξεκινάνε τα πρώτα τοπικά πρωταθλήματα Πάτρας και οι τρεις πρώτοι συμμετείχαν στην τελική φάση του πανελλήνιου πρωταθλήματος. Η ΕΑΠ έχει συμμετάσχει στην τελική φάση και έχει διεκδικήσει τα πανελλήνια πρωταθλήματα του 1936 που τερμάτισε 2η και του 1937 που τερμάτισε 2η με 3 νίκες και 2 ήττες.

Πρωταθλήτρια Ελλάδος

Το 1938^[3] η ΕΑΠ κατέκτησε το πρωτάθλημα Ελλάδος με 3 νίκες και μία ήττα νικώντας στον τελικό τους Νέους Βύρωνα με 2-0 (15-6,16-14). Η τελική φάση έγινε στην Πάτρα, στα ανοιχτά γήπεδα της ΕΑΠ και του ΠΟΠ. Στη διοργάνωση συμμετείχαν οι ομάδες: Νέοι Βύρωνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωνικός Ν.Φ., Εθνικός Γ.Σ., ΠΟΠ, ΕΑΠ και Παναχαΐκή.

Η ΕΑΠ ^[3] έχασε στον πρώτο αγώνα από τον ΠΟΠ με 2-0 και μετά νίκησε κατά σειρά όλες τις άλλες ομάδες. Οι αγώνες τότε διεξάγονταν σε δύο σετ των 15 πόντων. Τα αποτελέσματα:

• ΕΑΠ – Πετοσφαιρικός Όμιλος Πατρών: 0-2
• ΕΑΠ – Εθνικός Γ.Σ.: 2-0
• ΕΑΠ – Ιωνικός Ν.Φ.: 2-0
• ΕΑΠ – Πανεπιστήμιο Αθηνών: 2-0
• ΕΑΠ – Νέοι Βύρωνος: 2-0 (ΤΕΛΙΚΟΣ).

Οι παίκτες

Τη σύνθεση της πρωταθλήτριας ΕΑΠ αποτελούσαν οι παίκτες: Μπουρδόπουλος, Αλέξανδρος Γεροθανάσης, Τριάντης, Αντωνακόπουλος, Κοκκινίδης, Ιορδανίδης, Μιχάλης Καθρέπτας , Ασημακόπουλος, Τασσόπουλος, Γεωργιάδης, Ι. Λαζαρίδης, “Π. Σολωμος, Ν. Λαζαρίδης. Οι παίκτες αυτοί ήταν και ταυτόχρονα παίκτες του ΝΟ Πατρών στο πόλο. Προπονητής ο Δ. Κόκκαλης.

Ο Μιχάλης Καθρέπτας^[4] ήταν γλύπτης και πολίστας του ΝΟΠ, ο γιος του, ο Πέτρος, ήταν επίσης πολίστας και αργότερα πρόεδρος του ΝΟΠ και ο εγγονός του Μιχάλης (γεν. 1986) πολίστας του ΝΟΠ, του ΠΑΟ και διεθνής με την εθνική νέων.

Ο Αλέξανδρος Γεροθανάσης ^[3] εκτελέστηκε από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή του δράση, στις 6 Απριλίου 1946.

Άλλες διακρίσεις

Τα επόμενα χρόνια η ΕΑΠ συμμετείχε στην τελική φάση των πρωταθλημάτων του 1939 και του 1940,^[5] τερματίζοντας στη 2η θέση με 4 νίκες και 2 ήττες.

Η ΕΑΠ συμμετείχε στο πρωτάθλημα του 1960-61 όπου και κατέκτησε την 8η θέση. Για πολλά χρόνια συμμετείχε στα τοπικά πρωταθλήματα κατακτώντας πολλά από αυτά και συμμετείχε στα παμπελοποννησιακά και περιφερειακά πρωταθλήματα Ελλάδας.

Από το 1994 έως το 1996 συμμετέχει στη Β΄ εθνική και από το 1996 έως το 1999 στη Α2 κατηγορία. Το 1999 τερματίζει 2η και κερδίζει την άνοδο στην Α1. Στην Α1 εθνική παραμένει έως σήμερα με μια παρένθεση το 2002 που υποβιβάστηκε στην Α2 εθνική.

Το 2007-08 μετείχε στο φάιναλ φορ του Κυπέλλου Ελλάδος, που έγινε στην Ορεστιάδα. Νίκησε στα ημιτελικά τον Μίλωνα με 3-2 σετ. Στον τελικό, που αγωνίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της, αντιμετώπισε τον Παναθηναϊκό και έχασε με 3-1 σετ.

Ευρωπαϊκές συμμετοχές

Το 2005-06 συμμετείχε στο Ευρωπαϊκό Κύπελλο Συνομοσπονδίας.^[6] Έφτασε μέχρι τους 8 της διοργάνωσης, γνωρίζοντας τον αποκλεισμό από την μετέπειτα κάτοχο του κυπέλλου ιταλική Ματσεράτα με δύο ήττες: 3-0 στην Πάτρα και 3-1 στην Ιταλία. Το 2008-09 συμμετείχε στο Τσάλεντζ Καπ και κατάφερε να φτάσει στο φάιναλ φόρ της διοργάνωσης που διεξήχθη στη Σμύρνη, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση. Την περίοδο 2010-2011 έφτασε εκ νέου έως τα ημιτελικά του Τσάλεντζ Καπ για να αποκλειστεί και πάλι (1-3, 3-0) από τη μετέπειτα νικήτρια του τελικού Ματσεράτα.

Πορεία στα Πανελλήνια πρωταθλήματα και στη Α΄ Εθνική

• Άνδρες
  • Πρωτάθλημα Ελλάδος :1936 Α’ (2η), 1937 Α’ (2η), 1938 Α’ (1η), 1940 Α’ (2η), 1961 Α’ (8η), 1996 Β’ (1η), 2000 Α1 (8η), 2001 Α1 (12η), 2002 Α2 (1η), 2003 Α1 (8η), 2004 Α1 (5η), 2005 Α1 (5η), 2006 Α1 (6η), 2007 Α1 (8η), 2008 Α1 (5η), 2009 Α1 (3η), 2010 Α1 (7η), 2011 Α1 (5η), 2012 Α1 (11η).
  • Πρωτάθλημα Β΄ Εθνικής: 1996
  • Πρωτάθλημα Α2΄ Εθνικής: 2002
  • Πρωτάθλημα Γ΄ Εθνικής: 1993
  • Τοπικά πρωταθλήματα: 1972, 1974, 1976, 1980, 1986.
  • Κύπελλο Ελλάδος (φιναλίστ): 2008
• Παίδες
  • Πανελλήνιο πρωτάθλημα (φιναλίστ): 2008
• Παμπαίδες

Πρωταθλήτρια Ελλάδος 2006.Παπαδόπουλος Παναγιώτης, Πετούσης Σπύρος, Πατρινός Ηλίας, Μπαζάκης Βασίλης, Καρφάκης Ανδρέας, Κοντόγιωργας Γιώργος, Μουσλία Ηλίας, Αναστασόπουλος Χαράλαμπος, Ζήσης Νίκος, Μυλωνάς Χρήστος, Πετούσης Νίκος, Παναγιωτόπουλος Διονύσης, Τσάμης Ορέστης. Προπονητής Σταύρος Γεράνιος.

Τρίτη θέση στην Ελλάδα το 2007

Τμήμα γυναικών

Το τμήμα βόλεϊ γυναικών ιδρύθηκε το 1928. Στην πολύχρονη ιστορία του δεν έχει επιδείξει μεγάλες επιτυχίες, παρά μόνο συμμετοχές σε τοπικά πρωταθλήματα. Το 2010-2011 συμμετείχε στο πρωτάθλημα της Α’ Ε.Σ.Π.ΕΠ., κατέλαβε την πρώτη θέση και έτσι το 2011-12 θα αγωνιστεί για πρώτη φορά στην ιστορία του στην Α2 Εθνική Κατηγορία Γυναικών. Η σύνθεση της ομάδας 2010-2011: Βάσω Λιάκου, Στέλλα Τσελίδου, Μαριέττα Αρβανίτη, Κρίστη Υφαντή, Βάσω Πελεκούδα, Νατάσσα Σαρδελή, Ευτυχία Τσιμηγκάτου, Δανάη Σαρλή, Χρύσα Καραχάλιου, Κωνσταντίνα Ζήκου. Προπονητής: Κλεάνθης Πρεβεδούρος.

Πυγμαχία

Το τμήμα πυγμαχίας ιδρύθηκε το 1956 από τον Ντίνο Γαλανό αθλητή στίβου , τότε, της Παναχαϊκής μαζί με τον Γεωργιάδη, γραμματέα του ΝΟΠ, και τον Ν. Οικονόμου.^[7] Έχει αναδείξει μεγάλους αθλητές και έχει κατακτήσει πρωταθλήματα Ελλάδος σε όλες τις κατηγορίες.

• Τίτλοι
  • Πρωτάθλημα Ελλάδος: 1979,^[8] 1983,^[9] 1984, 1988, 1989.
  • Πανελλήνια Παίδων: 1999, 2000.
  • Πανελλήνια Εφήβων: 2000, 2001.
  • Πανελλήνιο Β’ κατηγορίας : 1962^[10]
  • Πανελλήνιο Γ’ κατηγορίας νοτίου Ελλάδος : 1979^[11]

Υδατοσφαίρηση

Το τμήμα πόλο ιδρύεται το 1949 με συμμετοχή στη Β΄, Γ΄ και Δ΄ Εθνική. Σήμερα το τμήμα αυτό είναι ανενεργό.

• Τίτλοι
  • Πρωτάθλημα Δ΄ Εθνικής: 1984. Σύνθεση Ομάδος (αλφαβητικά): Θ. Ασημακόπουλος, Ν. Γεωργιάδης, Δ. Διαλέτης, Γ. Θεοδοσόπουλος, Α. Κάνιστρας, Γ. Μεσσήνης, Α. Οικονόμου, Δ. Παπαδόπουλος, Δ. Πελεκούδας, Κ. Πυλαρινός, Μ. Σενεγάλιας, Ν. Σολωμός.
  • Προπονητής Γ. Κακουλίδης

Τα άλλα Τμήματα

Σήμερα η Ε.Α.Π. διαθέτει ενεργά τμήματα και στο σκάκι και το πινγκ πονγκ.

Η Ε.Α.Π. έχει καταφέρει στα 93 χρόνια της ιστορίας της να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας, γι’ αυτό και παλαιοί αθλητές της Ένωσης βρίσκονται σήμερα σε προπονητικές και διοικητικές θέσεις, υπηρετώντας πάνω απ’ όλα την ιδέα του Συλλόγου με την οποία μεγάλωσαν.